The Hague (AFP) – Tòa án quốc tế phán quyết hôm nay, thứ năm rằng họ có đủ thẩm quyền để xử vụ kiện của Philippines về tranh chấp đảo ở Biển Đông, một tác động sễ làm Bắc Kinh nổi giận.

Manila đã khẳng định công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển, trong đó Philippines và Trung Quốc đều đã chuẩn duyệt, nên phải được sử dụng để giải quyết các tranh chấp lãnh thổ hơn các rạn san hô bị cô lập và đảo nhỏ, mà đã kích hoạt báo động phát triển quốc tế.

Nhưng Trung Quốc đã từ chối tham gia tố tụng, cải rằng Tòa Trọng tài Thường trực có trụ sở ở Hague hơn một thế kỷ không có thẩm quyền đối với vụ này.

Khi xem khiếu nại của Philippines, tòa án đã bác bỏ lập luận của Trung Quốc cho rằng “tranh chấp là thực sự về chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và do đó vượt quá thẩm quyền của tòa án”, tòa án cho biết trong một tuyên bố.

Thay vào đó, tòa án phán quyết trường hợp này phản ánh “tranh chấp giữa hai quốc gia liên quan đến việc giải thích hoặc áp dụng cái Công ước (luật biển)”.

Trung Quốc khẳng định chủ quyền đối với gần như toàn bộ Biển Đông, một tuyến đường thủy chiến lược chuyên chở khoảng một phần ba lượng dầu thế giới.

Các vùng biển tranh chấp mà Việt Nam, Malaysia, Philippines, Đài Loan và Brunei đều tuyên bố chủ quyền, cũng đã trở đấu trường tranh chấp cho sự thống trị khu vực giữa Bắc Kinh và Washington, hai cường quốc kinh tế và quân sự lớn nhất thế giới.

Sau một màn đối đầu giữa tàu Trung Quốc và Hải quân yếu kém của Philippines trong năm 2012, Trung Quốc đã kiểm soát của một ngư trường giàu có gọi là Scarborough Shoal trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.

Trung Quốc cũng đã tiến hành các hoạt động cải tạo khổng lồ, tăng lo ngại nó sẽ sử dụng các đảo nhân tạo để xây dựng các tiền đồn quân sự mới gần Philippines và các bên tranh chấp khác.

– Phán quyết sẽ đưa ra vào năm 2016 –

Tòa án được thành lập vào năm 1899 để giải quyết các tranh chấp quốc tế giữa các nước, nhấn mạnh hôm nay rằng phán quyết vẫn chưa đi đến trọng tâm của vụ kiện được đệ trình vào năm 2013.

Một phiên điều trần mới sẽ được họp kín ở The Hague, và phán quyết chung thẩm sẽ được đưa ra vào sang năm.

Các tòa án đồng ý sẽ nhận bảy trong số 15 đệ trình được thực hiện của Manila, đặc biệt là vụ Scarborough Shoal và các đảo có triều thấp như Vành Khăn có thể được coi là hòn đảo, như Trung Quốc nói không.

Tòa cũng sẽ xét xem Trung Quốc đã có can thiệp vào các hoạt động đánh cá của Philippines tại Scarborough Shoal.

Nhưng tòa bỏ qua bảy yêu cầu quan trọng, chủ yếu là cáo buộc Bắc Kinh hành động bất hợp pháp, để được xem xét tại phiên điều trần tiếp theo vào giá trị thực tế của trường hợp của Manila.

Trong một buổi điều trần tháng bảy ở Hague, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario cảnh báo sự toàn vẹn của luật hàng hải của Liên Hợp Quốc đang bị đe dọa.

Hành vi của Trung Quốc đã trở nên ngày càng “hung hăng” và các cuộc đàm phán đã được chứng minh vô ích, Ngoại trưởng del Rosario cho biết.

Nhưng tòa án hôm thứ Năm cũng chỉ đạo Manila để thu gọn phạm vi yêu cầu cuối cùng mà nên ra lệnh rằng “Trung Quốc phải chấm dứt chấm dứt đòi hỏi chủ quyền và các hoạt động bất hợp pháp.”

Trung Quốc đã cho biết họ sẽ không tuân theo bất kỳ phán quyết nào. Nhưng Philippines hy vọng rằng một phán quyết có lợi cho họ sẽ gây áp lực buộc Trung Quốc phải nhượng bộ.

Phán quyết của tòa án đã có sự “nhất trí” của cả năm thẩm phán.