Từng nổi tiếng với chiến thuật « biển người » trên bộ, phải chăng Trung Quốc sẵn sàng sử dụng hình thức « biển tàu » tại Biển Đông để ngăn chặn Mỹ ? Câu hỏi này đang được giới phân tích đặt ra vào lúc Washington khẳng định sẽ tiếp tục các chiến dịch tuần tra vì quyền tự do hàng hải, đi sâu vào bên trong vùng mà Trung Quốc cho là lãnh hải của họ tại Biển Đông, bất chấp quy định ngược lại của luật lệ quốc tế.

Khi thực hiện chiến dịch tuần tra bên trong vùng 12 hải lý bao quanh đảo nhân tạo Xu Bi (Subi Reef) – và cả đảo Vành Khăn (Mischief Reef), theo một số nguồn tin – tàu khu trục USS Lassen của Mỹ hầu như không gặp một sự cản trở nào.

Thế nhưng, với việc Washington cho biết là sắp tới đây, họ sẽ tiếp tục tiến hành những chiến dịch tương tự, nhiều nhà quan sát cho rằng Bắc Kinh sẽ không ngồi yên.

Một trong những chiến thuật mà Trung Quốc có thể viện đến là sử dụng đội tàu đông đảo của họ, cả quân sự, và nhất là bán quân sự để bao vây và cản đường tàu Mỹ, buộc đối phương phải thối lui nếu không muốn gây ra sự cố.

Thua Mỹ về chất lượng tàu, nhưng hơn hẳn về số lượng

Theo hãng tin Anh Reuters, Sam Bateman, một sĩ quan hải quân Úc đã về hưu, hiện là cố vấn cho Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam ở Singapore, cho rằng dù về tinh nhuệ và hiện đại, tàu Trung Quốc còn kém tàu Mỹ, nhưng không nên coi thường vấn đề số đông.

« Ở bất kỳ thời điểm nào, họ (tức là Trung Quốc) đều có số đông… và số lượng, chứ không phải chất lượng, có thể mang tính chất quan trọng trong một số tình huống », bao gồm cả việc đối đầu với những kẻ bị cho là xâm nhập vào vùng biển của mình.

Chuyên gia Bateman và nhiều nhà phân tích an ninh khu vực khác đã cho rằng các chiến hạm Mỹ có thể lâm vào tình thế bị tàu Trung Quốc bao vây nếu Bắc Kinh quyết định ngăn chặn các chiến dịch tuần tra vì quyền tự do hàng hải trong tương lai.

Trên báo chí Trung Quốc, một số chuyên gia phân tích đã gợi lên khả năng tàu Trung Quốc cản đường, thậm chí đâm thẳng vào tàu chiến của Mỹ. Theo chuyên gia Bateman, vấn đề là tàu Mỹ vì tôn trọng các quy tắc hành xử trong các trường hợp đó, sẽ không thể nổ súng ngăn chặn, làm cho tình hình xấu đi, và chỉ còn cách rút lui.

Tình hình có thể rắc rối hơn cho Mỹ nếu lực lượng Trung Quốc ra ngăn chặn không phải là tàu quân sự, mà là tàu tuần duyên, trên nguyên tắc thuộc diện bán quân sự, hay chỉ là tàu cá của lực lượng dân quân biển rất đông của Trung Quốc.

Đã dùng số đông để áp đảo Việt Nam và Philippines ở Biển Đông

Kịch bản kể trên không phải là một điều không tưởng, vì có nhiều dấu hiệu cho thấy là Trung Quốc đã tính đến khả năng dùng số đông để áp đảo đối phương, đặc biệt là tại vùng Biển Đông.

Theo một công trình nghiên cứu của Lầu Năm Góc công bố vào tháng Tư vừa qua, với 116 chiếc tàu đủ loại, Hạm đội Nam Hải của Trung Quốc phụ trách Biển Đông, là hạm đội lớn nhất so với hai hạm đội còn lại của nước này là Bắc Hải và Đông Hải.

Hạm đội 7 của Mỹ, tuy rất hùng mạnh, chỉ có vỏn vẹn 55 tàu, đặt căn cứ ở Yokosuka, Nhật Bản. Ngoài ra, hạm đội này không chỉ tập trung ở vùng Đông Nam Á như Hạm đội Nam Hải của Trung Quốc, mà phải trải rộng hoạt động từ Tây Thái Bình Dương qua một phần lớn của Thái Bình Dương.

Bên cạnh đó, Trung Quốc còn có một đội tàu tuần duyên hùng hậu trong đó có hơn 200 chiếc trên 500 tấn, bao gồm nhiều chiếc trên 1.000 tấn. Về số lượng, đội tàu bảo vệ bờ biển của Trung Quốc đã hơn gấp bội tổng cộng các đội tàu của tất cả các đối thủ châu Á gộp lại. Hơn nữa, như tạp chí quốc phòng Anh IHS Jane từng tố cáo hồi tháng 7 vừa qua, Bắc Kinh rõ ràng đã và đang tiếp tục chuyển đổi tàu hải quân thành tàu bảo vệ bờ biển.

Trong thời gian qua, đội tàu này đã được Bắc Kinh tung vào mọi chiến dịch áp đặt chủ quyền Trung Quốc trên Biển Đông, từ vụ mặc nhiên chiếm bãi Scarborough từ tay Philippines vào năm 2012, cho đến vụ bảo vệ giàn khoan HD-981 cắm trong vùng biển Việt Nam năm 2014.

Như đã ý thức được sự lợi hại của số lượng tàu Trung Quốc đông đảo, Bộ trưởng Bộ Hải quân của Mỹ, ông Ray Mabus trong những năm gần đây, đã xem việc tăng cường số lượng tàu trong Hải quân Mỹ là một ưu tiên. Trong nhiều bài phát biểu, ông Mabus khẳng định « Số lượng cũng có giá trị riêng của nó ».