Đô đốc Harry Harris, vị chỉ huy của Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Hải quân Mỹ, tuyên bố tại Bắc Kinh hôm nay rằng quân đội Mỹ sẽ tiếp tục hoạt động “bất cứ nơi nào” mà luật quốc tế cho phép, một tuần sau khi Mỹ chọc giận Trung Quốc bằng cách cho chiến hạm đi gần các đảo nhân tạo của TQ trong Biển Đông.

Tại trung tâm Stanford của đại học Bắc Kinh, Đô đốc Harry Harris nói vùng biển và trời quốc tế là dành cho mọi người, không một ai có thể chiếm đoạt.

“Quân đội của chúng tôi sẽ tiếp tục hoạt động bất cứ lúc nào và bất cứ vùng không và hải phận nào luật pháp quốc tế cho phép, Biển Đông sẽ không là một ngoại lệ”.

Tuyên bố công khai của vị tư lệnh hạm đội Mỹ ở thủ đô Trung Quốc là dấu hiệu của sự quyết tâm của Mỹ trên tuyến đường thủy chiến lược quan trọng, nơi mà Bắc Kinh đã xây dựng các hòn đảo nhân tạo để dùng vào mục đích quân sự.

Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền đối với gần như toàn bộ biển Đông dựa trên một đường phân đoạn xuất hiện lần đầu trên bản đồ Trung Quốc trong những năm 1940. Đô đốc Harris mô tả “cái gọi là đường 9 đoạn” là “mơ hồ”.

Washington đã nhiều lần tuyên bố không công nhận tuyên bố của Trung Quốc đối với vùng lãnh quanh các hòn đảo nhân tạo.

Tàu khu trục USS Lassen có tên lửa hành trình đi vào vùng 12 hải lý của ít nhất một trong các đảo nhân tạo của TQ vào tuần trước.

Washington cho biết là không can dự vào các cuộc tranh chấp chủ quyền ở biển Đông và rằng các chuyến hải tuần chỉ là để bảo vệ quyền tự do hàng hải theo luật pháp quốc tế, mà họ cho là nó có khả năng bị đe dọa bởi các hoạt động của Trung Quốc.

Nhiệm vụ của USS Lassen là một phần của công tác thường xuyên trong kế hoạch xoay trục của Mỹ. Đô đốc Harris cho biết, là để ngăn chặn sự phá hủy của pháp luật và các chuẩn mực quốc tế: “Chúng tôi đã tiến hành tự do hoạt động chuyển hướng tất cả các nơi trên thế giới trong nhiều thập kỷ, không ai ngạc nhiên về việc này cả,”.

Lời của Đô đốc Harris là một phần của một cuộc đối thoại tiếp tục giữa Bắc Kinh và Washington về vấn đề tranh cãi Biển Đông.

Tuy vậy ông cũng có những lời hòa diệu hơn, ca ngợi quan hệ Mỹ-Trung và cho biết chiến hạm của hai nước đã đến thăm các cảng của nhau.

“Một số chuyên gia dự đoán một cuộc đụng độ sắp tới. Tôi không bi quan như vậy.”

“Trong khi chúng tôi chắc chắn không đồng ý về một số chủ đề – như là những đòi hỏi của Trung Quốc ở Biển Đông và các hoạt động của chúng tôi ở đó, nhưng có nhiều lĩnh vực mà chúng tôi có cùng quan điểm.”

Hai ngày sau khi khu trục hạm USS Lassen vào vùng biển Đông, tư lệnh hành quân của hải quân Mỹ đã có cuôc họp với người đồng cấp Trung Quốc qua màn ảnh trực tuyến.

Các quan chức Mỹ cho biết các cuộc gọi giữa Đô đốc John Richardson và Đô đốc Wu Shengli, chỉ huy hải quân Trung Quốc, là “chuyên nghiệp và hiệu quả”.

Nhưng hãng tin Tân Hoa Xã của Trung Quốc diễn giải ông Wu cảnh báo người đồng nhiệm của mình: “Nếu Mỹ tiếp tục thực hiện hành động khiêu khích nguy hiểm, có thể châm ngòi cho một cuộc xung đột. ”

Phản ứng của Bắc Kinh để các thuyền USS Lassen dường như đã được chuẩn bị một cách cẩn thận. TQ phẫn nộ triệu hồi đại sứ Mỹ Max Baucus để phản đối, và nói rằng họ theo dõi và cảnh báo đi tàu – nhưng không có hành động can thiệp.

Sự chiếm lỉnh của Trung Quốc trên các quần đảo đang làm nhiều nước trong khu vực “muốn tăng cường hợp tác an ninh với Hoa Kỳ”, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter cho biết hôm Chủ Nhật ở Hàn Quốc.

Người đứng đầu Lầu Năm Góc đã đến Kuala Lumpur hôm thứ ba để dự cuộc họp với các đối tác trong khu vực như là một phần của chiến lược “tái cân bằng lực lượng” của Mỹ đối với khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Một chủ đề quan trọng của chuyến đi có thể sẽ là xây dựng đảo nhân tạo của Bắc Kinh ở Biển Đông và tuyên bố chủ quyền trên phạm vi rộng đó mà Philippines, Việt Nam, Malaysia, Brunei và Đài Loan cũng tuyên bố chủ quyền chồng lấn.