Bà Bishop nhận định phán quyết của tòa án, dự kiến được đưa ra trong năm nay, dù Bắc Kinh là không bị ràng buộc nhưng “sẽ được tất cả các nước đòi chủ quyền hoặc lợi ích trong khu vực chấp nhận và tôn trọng.”
Australia không nằm trong số các nước tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông, song bà Bishop khẳng định Australia có cùng quan điểm với Mỹ trong việc ủng hộ tự do hàng hải và các chuyến bay qua khu vực này
Trong thông báo ngày 29/10/2015, PCA tuyên bố sẽ mở phiên xử tranh chấp trên Biển Đông giữa Philippines và Trung Quốc do cả hai nước đều ký Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS). Theo tòa án Hague, họ có quyền tài phán đối với 7 trong 15 chủ đề Philippines mà đưa ra, theo đó Manila yêu cầu tòa coi đường 9 đoạn của Trung Quốc là bất hợp pháp, không phù hợp với UNCLOS.
PCA bác bỏ lập luận của Trung Quốc rằng tranh chấp ở Biển Đông liên quan đến chủ quyền lãnh thổ của họ và tòa án nên tổ chức thêm các phiên điều trần để xem xét giá trị đơn kiện mà Philippines trình lên tòa.
Philippines khởi kiện Trung Quốc ra toà quốc tế từ tháng 1/2013. Quyết định của PCA có thể coi là thắng lợi quan trọng cho các nước trong khu vực đang lo ngại sự bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông.
“Theo tôi tòa án trọng tài sẽ chung quyết cho vấn đề liệu một rạn san hô nhân tạo được quyền có vùng đệm 12 hải lý hay không. Chúng tôi tin rằng nó không là một vấn đề của luật pháp quốc tế“, Bà Bishop nói với trong một hội thảo do một Trung tâm An ninh Hoa Kỳ có trụ sở ở Washington.
Úc không có yêu sách chủ quyền ở Biển Đông, nhưng bà Bishop, giống như Mỹ, Úc hỗ trợ tự do hàng hải và hàng không. Bà tránh trả lời về việc liệu Australia, một đồng minh thân cận của Mỹ, sẽ theo Washington trong việc thực hiện một sứ mệnh tự do hàng hải gần hòn đảo nhân tạo của Trung Quốc hay không.
Bà kêu gọi các quốc gia Đông Nam Á và Trung Quốc sớm đưa ra quy tắc ứng xử ở Biển Đông – một đề án đã không tiến triển trong hơn chục năm qua. “Chúng tôi muốn thấy giảm căng thẳng trong khu vực. Chúng tôi không muốn thấy các tính toán sai lầm dẫn đến xung đột“, Bà Bishop nói.
Tin Associated Press, bản tiếng Việt của VIETQUOC.COM
