Tin REUTERS.- Hoa Kỳ vừa đạt được thỏa thuận với Philippines để xử dụng 5 căn cứ quân sự trong bối cảnh căng thẳng giữa Bắc Kinh và Manila về vấn đề Biển Đông đang ngày càng gia tăng. (hình trên: căn cứ hải quân Subic Bay, Philippines)

Hôm 18/3, phó trợ lý của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Amy Searight cho biết thỏa thuận vừa đạt được là một phần của Hiệp định Hợp tác Quốc phòng bổ túc mà Washington và Manila đã ký cuối năm ngoái. Theo đó Mỹ sẽ tăng cường hiện diện quân sự ở các căn cứ cũ tại Philippines, với các loại tàu và máy bay để phục vụ các hoạt động đảm bảo an ninh hàng hải và nhân đạo.

Trong bài phát biểu tại lễ khai mạc Đối thoại Chiến lược Mỹ – Phi thường niên ở Washington, bà Searight khẳng định Manila là “đồng minh rất quan trọng” của Mỹ và mối quan hệ song phương chưa bao giờ tốt đẹp hơn hiện nay.

Hiện tại, bà Searight chưa tiết lộ vị trí của các căn cứ mới nhưng Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter sẽ công du Philippines vào tháng tới để thảo luận chi tiết về thỏa thuận.

Trong tháng 1/2016, Philippines đề nghị cho Hoa Kỳ sử dụng 8 căn cứ quân sự, bao gồm cả căn cứ không quân Clark và căn cứ hải quân Subic Bay mà Ngũ Giác Đài từng sử dụng. Cả hai căn cứ này đều nằm trên đảo Palawan, rất gần Biển Đông.

Thỏa thuận mới giữa Mỹ và Philippines đạt được chỉ một ngày sau khi Mỹ cảnh báo Trung Quốc đang có những hoạt động ở bãi cạn Scarborough mà nước này chiếm của Philippines năm 2012.

Các quan chức Hải quân Mỹ lo ngại Trung Quốc đang tiến hành các bước đi để bồi lấp thực thể này, giống cách họ làm với 7 đá và rạn san hô thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Đô đốc John Richardson, Tư lệnh hải quân Mỹ, chia sẻ nhận định rằng, việc Tòa án Trọng tài Thường trực sắp đưa ra phán quyết về vụ kiện của Philippines có thể trở thành động cơ để Bắc Kinh quyết tâm thành lập một Vùng nhận diện phòng không (ADIZ) ở Biển Đông, tương tự như việc đơn phương lập ADIZ ở biển Hoa Đông hồi năm 2013.

“Đây chắc chắn là một mối lo ngại“, ông Richardson nói, và cho biết Mỹ đang cân nhắc biện pháp phản ứng nếu Trung Quốc thực sự hành động như vậy.

Cũng theo phó trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, Ngũ Giác Đài đã yêu cầu Quốc hội Hoa Kỳ cấp khoản kinh phí 50 triệu USD để hỗ trợ năng lực đảm bảo an ninh hàng hải của các quốc gia trong khu vực và Philippines sẽ nhận được “phần lớn nhất”.

Các quỹ hỗ trợ của Mỹ nhằm tăng cường khả năng trang bị các loại radar và các phương tiện giám sát Biển Đông khác trong bối cảnh Trung Quốc liên tục có những hành động nguy hiểm nhằm hiện thực hóa yêu sách lãnh thổ trên tuyến hàng hải huyết mạch bậc nhất thế giới.

Mỹ nhiều lần bày tỏ quan ngại về yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh.