Tin AP.- Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte ngày 2/9 cho biết cảnh sát biển nước này đã phát hiện nhiều sà lan Trung Quốc xuất hiện ở bãi cạn Scarborough trên Biển Đông, có thể là dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh đang có kế hoạch bồi đắp bãi cạn này.

Phát biểu tại thành phố miền nam Panabo, ông Duterte đặt câu hỏi về mục đích Trung Quốc điều sà lan tới bãi cạn Scarborough và lo ngại hành động này có thể làm gia tăng căng thẳng. “Cảnh sát biển nghi ngờ rằng sẽ có thêm một công trình xây đảo nhân tạo ở đâu đó, và nó có thể trở thành ngòi nổ ở Biển Đông”, Tổng thống Philippines nói.

Trong ba năm qua, Trung Quốc đã xây đảo nhân tạo phi pháp tại 7 đá ở Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam. Giới quan sát cho rằng những đảo nhân tạo này có thể được chuyển thành căn cứ quân sự để hỗ trợ các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông.

Bãi cạn Scarborough nằm ở tây bắc Philippines, bị Trung Quốc kiểm soát từ năm 2012 sau một thời gian giằng co căng thẳng với các tàu Philippines.

Tuy nhiên, ông Duterte tuyên bố ông sẽ không đề cập đến vấn đề này trong hội nghị cấp cao ASEAN diễn ra tại Lào vào tuần sau, trong đó có sự tham gia của đại diện Trung Quốc.

Tổng thống Duterte tuyên bố chiến tranh không phải là lựa chọn trong thời điểm này do quân đội Philippines còn yếu, và ưu tiên của Manila là đàm phán và tăng cường quan hệ kinh tế với Bắc Kinh.

Tuy nhiên, ông nhấn mạnh sức chịu đựng của Philippines cũng có giới hạn, trong khi Trung Quốc vẫn khăng khăng đòi yêu sách với các thực thể trên Biển Đông và quyết không chấp nhận phán quyết của Tòa Trọng tài hôm 12/7. “Bạn không thể bị tát vào mặt mỗi ngày bởi những lời lẽ như vậy được”, Duterte nói.

Người đứng đầu Philippines tuyên bố sẽ đến lúc ông nói rõ với Trung Quốc rằng các yêu sách mở rộng của Bắc Kinh là điều “hoàn toàn không thể chấp nhận được”.

Trước đó, trong cuộc hội đàm kéo dài 4 giờ đồng hồ với Đại sứ Trung Quốc Triệu Giám Hoa hôm 26/8, ông Duterte cũng đề cập đến khả năng đám phán với Trung Quốc về tranh chấp ở Biển Đông. Ông nói, Philippines sẵn sàng tạm gác phán quyết của tòa trọng tài vì không muốn gây chiến với Bắc Kinh, nhưng chắc chắn sẽ động đến phán quyết này trong tương lai.

”Đừng cư xử với người dân của chúng tôi như kẻ thù, thay vì đối đầu chúng ta hãy là bạn bè, để họ được đánh bắt ở Scarborough” Tổng thống Duterte đề nghị.

Sau cuộc hội đàm, Trung Quốc đã đồng ý để ngư dân Philippines trở lại bãi cạn Scarborough – khu vực được coi là ngư trường truyền thống của Philippines theo phán quyết của tòa trọng tài. Tuy nhiên, hiện chưa rõ bắt đầu từ khi nào ngư dân Philippines có thể tự do trở lại Scarborough.

Nhiều ý kiến cho rằng, nhờ chiến lược ngoại giao có cương có nhu của Tổng thống Duterte trong vấn đề giải quyết tranh chấp ở Biển Đông với Trung Quốc mà ngư dân Philippines có thể trở lại bãi cạn Scarborough trong thời gian gần. Từ đó tạo tiền đề cho việc khẳng định chủ quyền của nước này tại bãi cạn Scarborough.

Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định, việc Trung Quốc chấp nhận để ngư dân Philippines trở lại bãi cạn Scarborough giống như một động thái nhằm xoa dịu căng thẳng trong quan hệ với Philippines nói riêng và dư luận quốc tế nói chung sau khi thẳng thừng phủ nhận phán quyết của PCA.

Việc cảnh sát biển Philippines phát hiện nhiều sà lan Trung Quốc xuất hiện ở bãi cạn Scarborough chứng tỏ rằng những lời hứa hẹn trước đó của Bắc Kinh chỉ như một bước lùi tạm thời để lấy đà cho một bước tiến xa hơn trong tiến trình bồi lấp trái phép tại bãi cạn Scarborough.

Nguồn: AP, 24/7