Ông Nguyễn Hữu Vinh, sinh năm 1956, từng là sĩ quan công an, con của một ủy viên trung ương đảng đã quá cố. Năm 2007, ông lập ra blog Anh Ba Sàm với tuyên ngôn « Phá vòng nô lệ », chuyên điểm các tin tức cả từ báo chí nhà nước đến các blog, mạng xã hội, với những lời bình súc tích, thu hút rất nhiều độc giả.

Theo cáo trạng, tháng 9 năm 2013 ông Nguyễn Hữu Vinh đã lập và quản trị thêm hai blog « Dân quyền » và « Chép sử Việt », chia sẻ cho bà Thúy quyền sửa bài, đăng tải…Cho đến khi bị bắt vào ngày 05/05/2014, cả hai blog này đã có đăng gần 2.400 bài viết, với gần 3,7 triệu lượt truy cập. Bộ Thông tin Truyền thông giám định có 24 bài viết « sai sự thật, không có căn cứ, ảnh hưởng đến lòng tin của nhân dân vào chính sách của Đảng và Nhà nước ».

Trong phiên phúc thẩm, ông Nguyễn Hữu Vinh và bà Nguyễn Thị Minh Thúy đều cho rằng mình vô tội, và bác bỏ toàn bộ cáo trạng cũng như bản án sơ thẩm. Phiên tòa kéo dài cho đến tối, có đến sáu luật sư bào chữa trong đó luật sư Trần Vũ Hải bị đuổi khỏi tòa. Bên ngoài tòa án, nhiều người ủng hộ đã bị ngăn chận, một số bị câu lưu.

Trả lời RFI Việt ngữ khi mới từ Hà Nội trở về Saigon, luật sư Trần Văn Tạo nhận định, tinh thần cải cách tư pháp không hề được thể hiện trong phiên tòa này.

RFI : Kính chào luật sư Trần Văn Tạo. Luật sư nhận định như thế nào về phiên tòa này ?

Luật sư Trần Văn Tạo : Tôi trả lời tổng hợp cho câu hỏi này nhé. Phiên tòa vừa rồi là phiên phúc thẩm xử anh Nguyễn Hữu Vinh và cô Nguyễn Thị Minh Thúy. Trước đây sơ thẩm đã xử anh 5 năm và cô Thúy 3 năm. Nếu nói về pháp luật, thì phiên tòa lần này mở ra cũng như các phiên tòa phúc thẩm khác, nhưng vì tính chất hơi đặc biệt nên cách bố trí cũng khác một chút.

Tức là người ta cẩn thận để những người được vào phòng xử án không nhiều, khoảng hai ba chục người. Còn lại những người khác thì ở một phòng khác, được xem qua màn hình và cũng nghe âm thanh. Có những phóng viên nước ngoài cũng đến tham dự, và tham tán chính trị đại sứ quán Đức, tham tán chính trị của tổng lãnh sự Canada. Tôi không biết nhiều, nhưng ra gặp thì thấy có những người như vậy.

Đến dự phiên tòa thì người ta cũng mong muốn có được sự thay đổi, để anh Vinh, cô Thúy được nhẹ hơn, thậm chí được trắng án. Đó là mong muốn của nhiều người đến dự. Vì Việt Nam đang trong tiến trình cải cách tư pháp, nên cũng có kỳ vọng là phiên tòa này sẽ thực hiện những điều đổi mới theo như chủ trương của Nhà nước Việt Nam.

Lúc đầu chúng tôi cảm giác có một sự thay đổi, tức là tòa cũng bố trí nhiều thời gian để có thể hỏi và tranh luận. Nhưng đến gần cuối phiên tòa thì thấy tinh thần cải cách vẫn chưa đạt yêu cầu. Người chủ tọa Hội đồng xét xử không chịu lắng nghe ý kiến tranh luận của luật sư, giữa luật sư và Viện Công tố, để làm sao tìm ra được sự thật khách quan nhằm định tội cho đúng.

Thật ra với tinh thần cải cách tư pháp, người điều khiển phiên tòa phải cho tranh tụng từng vấn đề một – những vấn đề mà luật sư đặt ra, cũng như những vấn đề mà công tố đặt ra thì luật sư bào chữa. Theo tinh thần mới, những vấn đề này đều phải được lắng nghe và giải đáp. Nhưng phiên tòa này chúng tôi thấy Viện Kiểm sát không tranh tụng thực sự với luật sư. Cho nên gây khó cho Hội đồng xét xử, không thể đánh giá được sự thật một cách khách quan của phiên tòa này, của hành vi phạm tội của anh Vinh và chị Thúy, do đó người ta y án.

Một phiên tòa không tranh tụng

RFI : Theo nhận định của luật sư thì bản án này có những điều gì bất hợp lý ?

Những vấn đề mà luật sư đặt ra đều có dẫn chứng bằng những văn bản pháp luật, để chứng minh rằng bản án hình sự sơ thẩm không đúng đắn. Nhưng cuối cùng vì không có tranh tụng đến nơi đến chốn, nên tòa phúc thẩm vẫn xử như trước đây. Những gì mà công tố nói là đúng thì phải dẫn chứng nó đúng ở chỗ nào, được quy định ở những văn bản pháp luật nào, thì phiên tòa này thiếu cái đó.

Ví dụ như vấn đề thu thập chứng cứ. Chứng cứ trong vụ án hình sự phải mang tính khách quan, xác thực và liên quan đến hành vi phạm tội. Phía luật sư nêu ra là việc thu thập chứng cứ không có giá trị pháp lý, bởi vì không theo đúng trình tự của bộ Luật tố tụng hình sự. Nhưng mà bên Viện Kiểm sát không tranh tụng được điểm này, và rồi tòa không thay đổi gì về quan điểm xử phúc thẩm.

Tôi ví dụ vậy thôi chứ cũng còn nhiều tình tiết không tiện nói cho đầy đủ ở đây được. Hoặc theo quy định của bộ Luật tố tụng hình sự, thì tất cả những hồ sơ, dù đã có trong hồ sơ vụ án, muốn đưa ra xét xử thì phải công khai tại phiên tòa. Bản án hình sự sơ thẩm trước đây, tại phiên tòa thì không xem xét, không đưa ra những nội dung, nhưng tới chừng tuyên án thì lại chen vào đó những nội dung mà không được thẩm tra tại tòa.

Đó là vi phạm về quy định về thu thập chứng cứ, theo thông tư số 10. Mặt khác là vi phạm điều 214 luật Tố tụng hình sự. Tất cả những điều đó luật sư đều có dẫn chứng nhưng Viện Kiểm sát không tranh tụng được.

Và luật sư cũng có yêu cầu nếu không tranh tụng được thì tòa phải có kết luận là Viện Kiểm sát không thể nào tranh luận nổi với luật sư, nhưng tòa không chịu, tòa nói là chỉ ghi vào biên bản phiên tòa thôi.

Chính vì vậy mà sự thật khách quan của vụ án không được làm rõ tại phiên tòa.

RFI : Được biết ông Nguyễn Hữu Vinh có bản kháng cáo dài tới trên 70 trang, nhưng cũng không được xét phải không ạ ?

Anh Vinh có kháng cáo, nhưng kháng cáo nêu nhiều vấn đề mà luật sư chúng tôi thì không được tiếp cận, nên không biết là có những gì khác.

RFI : Có lẽ một điều mà nhiều người rất muốn biết, là thân chủ của luật sư ra tòa kỳ này với tình trạng sức khỏe và tinh thần như thế nào ?

Anh Vinh ra tòa kỳ này sức khỏe tốt, mặc trang phục cũng giống như luật sư, rất nghiêm túc tại tòa. Còn trong lời nói sau cùng, anh tuyên bố là anh không có tội, hiện nay anh vẫn là đảng viên cộng sản. Anh gởi lời cám ơn tất cả những người trong nước và ngoài nước vừa qua đã ủng hộ và luôn luôn đứng về phía anh.

Anh nói rằng dù án tuyên như thế nào đi nữa, anh vẫn tiếp tục giữ vững ý tưởng của mình. Kể cả phải hy sinh mạng sống, anh vẫn giữ nguyên quan điểm. Nói chung thái độ rất là bình tĩnh và rất cương quyết tại phiên tòa. Cương quyết bảo vệ cái mà theo anh Vinh – và các luật sư cũng căn cứ vào ý kiến của anh – nên bào chữa theo hướng, anh là người bị oan.

Anh Vinh không nhận tội, cô Thúy không nhận tội, và tiếp tục kêu oan. Không biết là còn bước nào nữa để kêu không, nhưng gia đình của anh Vinh thì tiếp tục kêu oan.

RFI : RFI Việt ngữ xin rất cảm ơn luật sư Trần Văn Tạo đã vui lòng dành thì giờ trả lời phỏng vấn của chúng tôi hôm nay.

Nguồn: VNA, RFI/Thụy My