Sáng nay tại Hà Nội, chủ tịch nước Việt Nam Trần Đại Quang đã hội đàm với tổng thống Rodrigo Duterte. Về vấn đề Biển Đông, trang web chính phủ cho biết hai bên cam kết duy trì và thúc đẩy hòa bình, an ninh, tự do hàng hải và hàng không cũng như thương mại trong khu vực.

Đàm phán song phương hay đa phương với Trung Quốc?

Việt Nam và Philippines kêu gọi các bên kềm chế, không sử dụng vũ lực ; tôn trọng đầy đủ các tiến trình ngoại giao, pháp lý ; giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Luật Biển năm 1982 (UNCLOS). Hai bên cũng tái khẳng định ủng hộ triển khai Tuyên bố về ứng xử của các bên tại Biển Đông (DOC) và hợp tác nhằm đạt được Bộ quy tắc ứng xử tại Biển Đông (COC).

Tin mới nhất từ trang rappler.com cho biết, phía Philippines cho rằng đàm phán song phương với Trung Quốc là cần thiết, nhưng có vẻ phía Việt Nam hướng về đàm phán đa phương trong vấn đề Biển Đông.

Hà Nội và Manila ủng hộ lẫn nhau nhằm hoàn thành tối vai trò nước chủ nhà ASEAN 2017 của Philippines và APEC 2017 của Việt Nam, phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong khu vực.

Tổng thống Philippines mong muốn tăng cường quan hệ đối tác chiến lược với Việt Nam, trong đó an ninh quốc phòng là trụ cột ; và phát huy các cơ chế hợp tác song phương hiện có, nhất là cơ chế đối thoại chính sách cấp thứ trưởng quốc phòng.

Hai bên sẽ chia sẻ kinh nghiệm chống các loại tội phạm ma túy, buôn người, công nghệ cao, chống khủng bố. Chủ tịch nước Trần Đại Quang nhân dịp này cũng đề nghị Philippines xem xét trả tự do cho các ngư dân Việt Nam đang bị giam giữ.

Cùng ngày, ông Duterte đã đến chào tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, hội kiến thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và tiếp đoàn đại biểu doanh nghiệp Việt Nam.

Manila rời xa, Hà Nội xích lại gần Mỹ

Việt Nam và Philippines đã xích lại gần nhau hơn trong bối cảnh cùng bị Trung Quốc ức hiếp khi hung hăng xác quyết chủ quyền Biển Đông. Nhưng những phát biểu thô bạo của ông Duterte đối với đồng minh Mỹ và ngược lại rất tích cực về Trung Quốc, theo Reuters, có thể không phù hợp với các lãnh đạo Việt Nam vốn điềm đạm và chừng mực hơn.

Trước cuộc hội đàm, ông Duterte đã gây hồi hộp khi trong cuộc gặp cộng đồng người Philippines tại Hà Nội tối qua, tuyên bố rằng cuộc tập trận sắp tới với Hoa Kỳ sẽ là lần cuối cùng trong nhiệm kỳ của ông, và sẽ chấm dứt tuần tra chung.

Hôm nay ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay nói rằng sẽ tập trận chung với Mỹ năm 2017, nhưng vấn đề này sẽ được xem xét lại trong năm 2018. Ông khẳng định Philippines không muốn có một đồng minh quân sự nhưng muốn là bạn bè với tất cả các nước.

Reuters nhận định, trong khi quan hệ giữa Philippines và Hoa Kỳ đang chao đảo – ông Duterte giận dữ vì bị Mỹ chỉ trích về cuộc chiến chống ma túy đẫm máu, quan hệ Việt-Mỹ lại nhanh chóng tiến triển, sau vụ Bắc Kinh cho kéo giàn khoan Hải Dương Thạch Du 981 đến vùng biển Hoàng Sa năm 2014. Tổng thống Mỹ Barack Obama trong chuyến thăm Việt Nam hồi tháng Năm đã loan báo dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí có từ nửa thế kỷ qua.

Chuyên gia Murray Hiebert của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế ở Washington cho rằng tính khí bốc đồng của ông Rodrigo Duterte khiến Việt Nam e ngại cho quan hệ đối tác chiến lược được thiết lập dưới thời người tiền nhiệm Benigno Aquino.Theo ông Hiebert, ông Duterte có thể tham khảo các lãnh đạo Việt Nam về cách xử lý mối quan hệ với Trung Quốc, Hoa Kỳ, Nhật Bản hiện đang trong « bối cảnh rất phức tạp ».

Còn nhà phân tích Lê Hồng Hiệp nhận định : « Việt Nam không muốn ông Duterte đạt được một thỏa thuận với Trung Quốc về Biển Đông, làm phương hại đến Việt Nam và các nước khác có liên quan ».

Nguồn: REUTERS, RFI/Thụy My