Thứ Sáu 19/05/2017, trở về nước sau cuộc hội kiến với chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, tổng thống Philippines cho biết lãnh đạo Trung Quốc « đe dọa sẽ đánh » Philippines nếu Manila quyết tâm bảo vệ chủ quyền ở Biển Đông theo phán xử của Tòa Trọng Tài La Haye (tháng 07/2016) và khoan dầu ở vùng biển mà Trung Quốc đơn phương giành chủ quyền.

Bắc Kinh chưa phản ứng về lời tuyên bố này của tổng thống Duterte. Tuy nhiên, lời đe dọa « sử dụng vũ lực » của Trung Quốc, do tổng thống Philippines kể lại, bị một thẩm phán có uy tín tại Manila công kích. Theo Reuters, với nhận định lời đe dọa của Tập Cận Bình « vi phạm trắng trợn » Hiến Chương Liên Hiệp Quốc, Công Ước Liên Hiệp Quốc Về Luật Biển và Hiệp Ước Hữu Nghị Và Hợp Tác Đông Nam Á mà Trung Quốc và Philippines đều là thành viên, thẩm phán Antonio Carpio, nhân vật cột trụ trong vụ đưa hồ sơ Biển Đông ra Toà Án Trọng Tài La Haye, thúc giục chính phủ một lần nữa kiện Trung Quốc ra các cơ quan trọng tài quốc tế cũng như ở Liên Hiệp Quốc.

Thẩm phán Antonio Carpio đả kích chính sách « bỏ Mỹ theo Trung Quốc » và thái độ thụ động của tổng thống Duterte, theo ông, đã đưa đến hệ quả là « khuyến khích » Bắc Kinh lấn tới tại Biển Đông : « Tổng thống không làm gì cả, thậm chí còn đồng lòng với Trung Quốc không bảo vệ vùng đặc quyền kinh tế quốc gia ».

Nhân vật số hai của Tối Cao Pháp Viện Philippines cũng chỉ trích tổng thống Duterte chọn giải pháp đàm phán song phương với Trung Quốc và « lúc nào cũng trình bày vấn đề (chủ quyền biển đảo) một cách bi quan để dân chúng cuối cùng phải chấp nhận luận điểm của Trung Quốc ».

De dọa của chủ tịch Trung Quốc được tổng thống Philippines thuật lại trong bài diễn văn hôm thứ Sáu trước những chỉ trích từ công luận. Phát ngôn viên tổng thống Ernest Abella, trái lại, cho rằng trong cuộc gặp hôm thứ Hai 15/05, « lãnh đạo hai bên đã thảo luận một cách thẳng thắn về khả năng thăm dò dầu khí trong tương lai và đồng ý tiếp tục một giải pháp ôn hòa tôn trọng quyền kinh tế và chủ quyền quốc gia ».

Nguồn: REUTERS, RFI/Tú Anh