Tàu khu trục USS Chafee của Hoa Kỳ đã tiến vào vùng lãnh hải gần quần đảo Tây Sa của Trung Quốc (Việt Nam gọi là Hoàng Sa) vào 10/10 để theo đuổi hoạt động tự do hàng hải mà không được chính quyền Trung Quốc cho phép, tờ Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc đưa ra bình luận hôm 15/10.

Tờ báo này nói Mỹ đã vi phạm luật pháp Trung Quốc và quốc tế. Ngay lập tức, Trung Quốc cho tàu quân sự và máy bay đến cảnh báo tàu Mỹ phải rời khỏi khu vực này.

Mặc dù bán đảo Triều Tiên đã trở thành tiêu điểm của dư luận quốc tế nhưng sự kiện này một lần nữa cho thấy cuộc tranh chấp Biển Đông vẫn là vấn đề chính ảnh hưởng đến an ninh của khu vực Châu Á Thái Bình Dương. Khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump thăm châu Á vào tháng tới, và vấn đề Biển Đông có lẽ sẽ trở nên nóng hơn, theo Global Times.

Báo Trung Quốc nói Mỹ đang âm thầm tăng cường việc triển khai quân đội, làm nổi bật sự hiện diện quân sự trong khu vực thông qua hoạt động đợt tuần tra tự do hàng hải, và điều đó làm phức tạp và gây căng thẳng mối quan hệ Trung-Mỹ.

Tờ Hoàn Cầu phân tích ba lý do chính vì sao Hoa Kỳ thực hiện việc tuần tra này.

Thứ nhất, ông Trump sẽ thăm Việt Nam vào tháng 11 và cũng có thể tham dự Hội nghị thượng đỉnh ASEAN tại Philippines. Washington muốn thể hiện cam kết bảo vệ an ninh Biển Đông đối với các nước Đông Nam Á vì các khu vực này ngày càng quan ngại chính sách “nước Mỹ trên hết” của chính quyền Tổng thống Trump. Chuyến thăm của Tổng thống Mỹ thường là một chất xúc tác cho các hành động nhằm bắn các tín hiệu về chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ.

Thứ hai, Trung Quốc và ASEAN hy vọng đàm phán một bộ quy tắc ứng xử (COC) cho Biển Đông mà Hoa Kỳ hy vọng sẽ gây ảnh hưởng. Vào tháng 8, Trung Quốc và ASEAN đã đạt được thoả thuận về một khuôn khổ cho bộ quy tắc và bước tiếp theo là đàm phán các điều khoản cụ thể. Một số chuyên gia Mỹ cho biết Mỹ đã giới thiệu một bộ quy tắc ứng xử hàng hải châu Á-Thái Bình Dương với Nhật Bản, Ấn Độ và Australia để đảm bảo sự thống lĩnh của Mỹ đối với an ninh hàng hải khu vực.

Thứ ba, quan hệ giữa Trung Quốc và các nước Đông Nam Á đang ấm lên, làm cho Washington lo lắng. Chính phủ của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã bắt đầu nối lại cuộc đối thoại song phương vấn về tranh chấp Biển Đông với Trung Quốc. Ngoài ra, căng thẳng giữa Việt Nam và Trung Quốc về vấn đề tranh chấp này cũng đã được kiểm soát tốt.

Hãng tin Reuters cho biết một tàu khu trục của Hoa Kỳ đã đi thuyền gần các hòn đảo mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông khiến cho Bắc Kinh tức giận.

Trong thời gian đương nhiệm của Tổng thống Barack Obama, hải quân Mỹ đã thực hiện bốn chiến dịch tuần tra tương tự. Và đây là lần tuần tra thứ tư kể từ khi ông Trump lên nắm quyền vào tháng Giêng. Vào tháng 8, tàu USS John S. McCain đã vào vùng biển trong phạm vi 12 hải lý của đá Meiji (tên quốc tế là Mischief Reef và Việt Nam gọi là đá Vành Khăn), một phần của quần đảo Nam Sa (Việt Nam gọi là quần đảo Trường Sa). Báo Trung Quốc dự đoán rằng trong vài tháng tới, Mỹ sẽ thực hiện một hoặc hai hoạt động như vậy.

Các hoạt động quân sự của Hoa Kỳ ở Biển Đông đang trở nên thường xuyên hơn. Các viên chức cấp cao của Ngũ Giác Đài và Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương Hoa Kỳ có quyền tự trị lớn hơn đối với các hoạt động quân sự so với thời dưới chính quyền Obama. Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ đã đưa ra một lịch trình cho các hoạt động tuần tra trên Biển Đông. Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương Scott Swift đã nói rằng: “Chúng tôi đang tiến hành hơn 900 ngày tàu biển tuần tra trong năm nay ở Biển Đông.”

Thời báo Hoàn cầu nói rằng Nhà Trắng đang tiến hành xem xét toàn diện chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc để chuẩn bị cho chuyến thăm châu Á vào tháng 11 của ông Trump. Về vấn đề Biển Đông, Washington cần đưa ra một chiến lược hợp lý hơn, chứ đừng để các hoạt động “tự do hàng hải” làm suy yếu lòng tin và hợp tác giữa hai nước.

Nguồn: VOA Tiếng Việt