Thế nhưng, hôm qua, 15/01/2018, phát ngôn viên của tổng thống Duterte vừa xác nhận rằng cũng chính ông đã lặng lẽ cho phép Trung Quốc tiến hành nghiên cứu khoa học tại Benham Rise, bất chấp những quan ngại về nguy cơ đối với chủ quyền lãnh hải của Philippines.

Theo lời ông Harry Roque, phát ngôn viên của ông Duterte, tổng thống Philippines đã cho phép Trung Quốc làm việc trực tiếp với Đại học Philippines để tiến hành những nghiên cứu không được xác định rõ tại vung biển Benham Rise.

Liên Hiệp Quốc xác định Benham Rise, có diện tích khoảng bằng diện tích của Hy Lạp, là khu vực thuộc thềm lục địa của Philippines và được cho là vùng có thể có nhiều nguồn dầu khí. Tuy Trung Quốc không đòi chủ quyền trên Benham Rise, nhưng vào năm 2016, một tàu thăm dò của Trung Quốc đã được phát hiện hoạt động ở Benham Rise trong suốt nhiều tháng trời, gây quan ngại là Bắc Kinh có tham vọng khai thác dầu khí từ vùng này.

Trước khi phát ngôn viên tổng thống Duterte hôm qua xác nhận quyết định cho phép Trung Quốc nghiên cứu khoa học ở vùng biển Benham Rise, nghị sĩ đối lập Gary Alejano ngay từ thứ Sáu tuần trước đã tiết lộ tin này và đã bày tỏ quan ngại của ông.

Ông Alejano nói: «Cho phép một cơ quan tham vấn của Trung Quốc tiến hành cái gọi là nghiên cứu khoa học trên vùng biển của Philippines, dù có sự tham gia của người Philippines, là một hành động bất cẩn và vô lý ».

Vị nghị sĩ đối lập này đặt câu hỏi:«Chính quyền Duterte thật sự có ý đồ gì khi cho phép tiến hành một hoạt động như thế, bất chấp an ninh quốc gia?». Ông Alejano cho rằng cần phải rất thận trọng khi cho phép nước ngoài xâm nhập vùng biển quốc gia, nhất là Trung Quốc.

Ông nhắc lại rằng trong quá khứ, Trung Quốc đã nhiều lần bị bác yêu cầu tiến hành nghiên cứu tương tự, vì họ không chịu để cho người Philippines lên tàu làm việc chung với họ, theo quy định của luật pháp Philippines. Lần này, Trung Quốc chấp nhận cho Đại học Philippines làm đối tác nghiên cứu chỉ nhằm có được giấy phép và không chắc là họ sẵn sàng chia sẽ toàn bộ thông tin về dự án nghiên cứu khoa học chung.

Trong một bài trả lời phỏng vấn đăng hôm qua, một thành viên của Tòa Án Tối Cao Philippines, ông Antonio Carpio, cũng bày tỏ quan ngại như nghị sĩ Alejano. Ông Carpio nói: « Trung Quốc đã từng xâm nhập Biển Tây Philippines và đã từ chối ra khỏi đây bất chấp phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực. Philippines thật ngu xuẩn khi cấp phép cho Trung Quốc ».

Đáp lại những lời chỉ trích đó, phát ngôn viên tổng thống Philippines nói rằng, nếu có ai đó chống lại quyết định của ông Duterte cho phép Trung Quốc nghiên cứu khoa học ở vùng biển Benham Rise thì cứ đưa vấn đề ra Quốc Hội, để các dân biểu bác bỏ hoặc thông qua dự án đó.

Nói chung, quyết định cho phép Trung Quốc nghiên cứu khoa học ở vùng Benham Rise khơi dậy những tranh cãi về chính sách của tổng thống Duterte đưa Manila xích gần lại Bắc Kinh, nhất là thông tin này được đưa ra đúng vào lúc ngoại trưởng Philippines Alan Peter Cayetano vừa thông báo vào tháng tới Philippines và Trung Quốc sẽ thảo luận về việc cùng thăm dò dầu khí ở Biển Đông.

Nguồn: REUTERS, RFI/Thanh Phương