Hình trên: Khu trục hạm tên lửa dẫn đường Cơ Long (Kee Lung DDG-1801) và các chiến hạm Đài Loan tập trận gần Hoa Liên (Hualien). Ảnh tư liệu chụp ngày 22/05/2019. © REUTERS/Tyrone Siu/File Photo.

Có đến 73% người Đài Loan tín nhiệm tổng thống Thái Anh Văn, chỉ có 2,7% cảm thấy mình là người Trung Quốc. Mặc cho Tập Cận Bình đe dọa, đa số chuyên gia phương Tây tin rằng Bắc Kinh khó thể can thiệp quân sự, do nguy cơ xung đột lan rộng, và tác động tiêu cực lên hình ảnh của Trung Quốc trước thế giới.

Hôm nay 21/05/2020 là ngày nghỉ lễ Thăng Thiên (Ascention), hai tờ La Croix và Les Echos vắng mặt. Tựa chính của các báo phát hành hôm nay tập trung vào tình hình kinh tế nước Pháp ảm đạm do dịch corona.

Le Figaro chạy tựa « Renault, cú sốc xã hội đầu tiên của cuộc khủng hoảng dịch tễ ». Đã suy yếu từ trước khi đại dịch virus corona xảy ra, dự định đóng cửa ba nhà máy của tập đoàn xe hơi Pháp gây tranh cãi. Libération quan tâm đến « Covid-19, sự lây lan các kế hoạch sa thải ». Phá sản, giảm bớt nhân sự…các thông báo liên tục được đưa ra với sự chậm lại của nền kinh tế, gây lo ngại bùng nổ thất nghiệp. Le Monde nói về hai dự luật của chính phủ : lùi lại thêm 9 năm nữa việc bù đắp thâm hụt cho quỹ phúc lợi xã hội, lập thêm một nhánh mới để chăm lo cho người già không tự vận động được.

70% người dân coi trọng bản sắc Đài Loan thay vì Trung Quốc

Liên quan đến châu Á, Le Monde nhận định « Uy tín đang ở mức cao nhất, nữ tổng thống Đài Loan khởi đầu nhiệm kỳ thứ hai » kể từ hôm qua.

Theo cuộc thăm dò công bố hôm thứ Hai 18/05, có đến 73% người Đài Loan tín nhiệm bà Thái Anh Văn. Nhờ quản lý tốt cuộc khủng hoảng dịch tễ, hòn đảo 23 triệu dân chỉ có 7 người chết vì virus corona, mà không cần phải phong tỏa đất nước. Một kết quả đầy ý nghĩa nữa là có đến 70% người dân tự coi mình là người Đài Loan, chỉ có 2,7% cảm thấy là người Trung Quốc, và 25,2% « cả hai ». Đây là yếu tố quan trọng, vì nhiệm kỳ thứ hai của nữ tổng thống đảng Dân Tiến tiếp tục bị mối quan hệ với Bắc Kinh chi phối.

Tập Cận Bình đã tuyên bố không muốn « để lại cho các thế hệ sau » việc « thống nhất » Đài Loan với « mẫu quốc », và ông ta không loại trừ việc sử dụng đến vũ lực. Từ giữa tháng Giêng đến nay, hải quân và không quân Trung Quốc đã hơn một chục lần xâm nhập lãnh hải và không phận Đài Loan.

Trong bài diễn văn nhậm chức hôm qua, bà Thái Anh Văn nhắc lại bốn nguyên tắc cho quan hệ giữa đôi bờ eo biển : hòa bình, bình đẳng, dân chủ và đối thoại. Bà không đề cập đến công thức « Một đất nước, hai chế độ » áp dụng cho Hồng Kông mà ông Tập muốn dẫn dụ Đài Loan. Cho dù là chủ tịch đảng Dân Tiến vốn chủ trương độc lập, bà Thái vẫn muốn duy trì nguyên trạng « một cách hòa bình và ổn định », « đôi bên phải tìm ra phương thức cùng chung sống lâu dài ».

29 nước ủng hộ Đài Bắc trong hội nghị WHO

Từ khi bà Thái Anh Văn lên nắm quyền năm 2016, Bắc Kinh không ngừng bao vây về ngoại giao. Trong bốn năm qua, Đài Loan đã bị mất 7 đồng minh, chỉ còn được 15 nước nhỏ chính thức công nhận, trong đó ý nghĩa nhất là Vatican.

Tuy nhiên Đài Loan được nhiều nước phương Tây ủng hộ, đặc biệt là Hoa Kỳ. Tổng thống Donald Trump còn đi xa hơn bất kỳ người tiền nhiệm nào, qua việc siết chặt quan hệ và hợp tác quân sự. Dù Đài Loan không quay lại được với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hôm 18/05 do Trung Quốc ngăn trở, nhưng đã có đến 29 nước đứng về phía Đài Bắc trong đó có Hoa Kỳ, Nhật Bản, Canada, Úc, New Zealand.

Một trong những mục tiêu của bà Thái Anh Văn là « tăng cường hợp tác với các nước cùng chia sẻ những giá trị chung ». Đài Loan còn muốn « thu hút vốn đầu tư và tài năng của toàn thế giới ». Tuy nhiên kỹ nghệ điện tử của Đài Loan hiện diện cùng lúc ở Trung Quốc và Hoa Kỳ đang ở thế rất nhạy cảm.

Trung Quốc đe dọa, nhưng khó thể cưỡng chiếm Đài Loan

Theo chuyên gia Mathieu Duchâtel, Viện Montaigne, việc quản lý hiệu quả khủng hoảng dịch tễ giúp bà Thái có khởi đầu thuận lợi cho nhiệm kỳ hai. Le Figaro dẫn lời nhà Trung Quốc học Kerry Brown ở King’s College : « Trung Quốc đã mất hẳn Đài Loan trong cuộc khủng hoảng virus corona ».

Bà Thái Anh Văn còn phải tìm được sự thăng bằng cho người dân ngày càng gắn bó hơn với bản sắc Đài Loan – khác biệt với Trung Quốc, và thực tế tương quan lực lượng. Chuyên gia quân sự này nhận định « cách biệt về năng lực quân sự với Trung Quốc đang tăng lên, nhưng Đài Loan có lực lượng phòng thủ vững chắc ».

An ninh quốc gia là ưu tiên thứ ba của nữ tổng thống, sau phát triển kinh tế và ổn định xã hội. Đối với ông Duchâtel, tuy vậy an ninh của Đài Loan ngày càng lệ thuộc hơn vào khả năng răn đe của Hoa Kỳ. Mặc cho Tập Cận Bình đe dọa, đa số chuyên gia phương Tây tin rằng Trung Quốc khó thể can thiệp quân sự, do nguy cơ xung đột lan rộng, và tác động tiêu cực lên hình ảnh của Trung Quốc trước thế giới.

Nguồn: RFI/Thụy My