TAIPEI 26/8 (Reuters) – Trong gần 70 năm, một đường tưởng tượng chạy dọc eo biển Đài Loan giữa Đài Loan và Trung Quốc đã giúp giữ hòa bình nhưng cái gọi là đường trung tuyến ngày càng trở nên vô nghĩa khi hải quân hiện đại hóa của Trung Quốc khẳng định sức mạnh của mình.

Trung Quốc chưa bao giờ chính thức công nhận đường mà một vị tướng Hoa Kỳ vạch ra vào năm 1954 ở đỉnh điểm của sự thù địch trong Chiến tranh Lạnh giữa Trung Quốc Cộng sản và Đài Loan do Hoa Kỳ hậu thuẫn mặc dù Quân đội Giải phóng Nhân dân phần lớn tôn trọng nó.

Hiện Đài Loan đang chuẩn bị cho các tàu chiến từ lực lượng hải quân lớn hơn nhiều của Trung Quốc thường xuyên vượt qua giới tuyến như một phần của các bước mà Bắc Kinh giận dữ đã thực hiện để phản đối chuyến thăm Đài Bắc ba tuần trước của Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi.

“Họ muốn gia tăng áp lực lên chúng tôi với mục đích cuối cùng là chúng tôi từ bỏ đường trung tuyến”, một quan chức Đài Loan am hiểu về kế hoạch an ninh trong khu vực cho biết.

“Họ muốn biến điều đó thành sự thật”, quan chức giấu tên cho biết vì tính nhạy cảm của vấn đề.

Một số quan chức Đài Loan nói rằng sẽ “không thể” để hòn đảo này từ bỏ khái niệm vùng đệm mà đường này thể hiện.

Bộ trưởng Ngoại giao Joseph Wu đã nói trong một cuộc họp báo trong tháng này rằng sự thay đổi hiện trạng không thể dung thứ được.

“Chúng ta cần chung tay với các đối tác có chung chí hướng để đảm bảo rằng đường trung tuyến vẫn ở đó, để bảo vệ hòa bình và ổn định trên eo biển Đài Loan”, Ông Wu nói như vậy.

Các quan chức và các nhà phân tích an ninh khác cảnh báo rằng hòn đảo sẽ khó bảo vệ phòng tuyến mà không làm tăng nguy cơ leo thang nguy hiểm.

CÔNG SUẤT DỰ ÁN
Quan chức Đài Loan cho biết, Đài Loan sẽ phải phản ứng quân sự nếu các lực lượng Trung Quốc tiến vào vùng lãnh hải 12 hải lý của mình, nhưng ngoài điều đó, không có kế hoạch ngay lập tức trao cho quân đội hoặc lực lượng tuần duyên nhiều quyền hơn để đáp trả.

Tổng thống Thái Anh Văn đã nhiều lần tuyên bố Đài Loan sẽ không kích động cũng như không leo thang xung đột.

Vấn đề là liệu sự hỗ trợ của quốc tế dành cho Đài Loan có đủ để ngăn cản Trung Quốc xâm nhập vào hải phận Đài Loan, một trong những tuyến đường vận chuyển nhộn nhịp nhất thế giới hay không, hay liệu các đồng minh của Đài Loan có giúp nước này duy trì tuyến này hay không.

Tàu chiến của Hoa Kỳ và hải quân các nước phương Tây đi qua eo biển để nhấn mạnh điều mà họ duy trì là vị thế quốc tế của nó, chứ không phải để thực thi nghiêm ngặt đường ranh giới tưởng tượng không có giá trị pháp lý.

Eo biển Đài Loan rộng khoảng 180 km (110 dặm) và hẹp nhất, đường trung tuyến cách vùng biển của Đài Loan khoảng 40 km (25 dặm).

Các quan chức Đài Loan cảnh báo, sự hiện diện của hải quân Trung Quốc trải dài gần với lãnh hải của Đài Loan sẽ kéo giãn quân đội của Đài Loan và làm cho bất kỳ cuộc phong tỏa hoặc xâm lược nào của Trung Quốc trở nên dễ dàng hơn nhiều.

Cuối cùng, một đường trung tuyến thừa cũng sẽ mở ra thách thức hơn nữa đối với sự thống trị lâu đời của Hoa Kỳ đối với các vùng biển gần của Trung Quốc – cái gọi là chuỗi đảo đầu tiên – và giúp Trung Quốc vươn sức mạnh của mình ra Thái Bình Dương.

Đường trung tuyến không có đặc điểm nào đánh dấu nó. Trong nhiều năm, Trung Quốc đã ngầm thừa nhận điều đó nhưng vào năm 2020, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao tuyên bố nó “không tồn tại”. Điều đó đã được Bộ Quốc phòng và Hội đồng Các vấn đề Đài Loan lặp lại.

Trong những ngày gần đây, các tàu khu trục và khinh hạm của hai bên đã chơi trò mèo vờn chuột, trong đó các chiến hạm Trung Quốc đã cơ động hóa xung quanh các tàu tuần tra của Đài Loan để vượt qua ranh giới.

Các máy bay chiến đấu của Trung Quốc cũng đã vượt qua giới hạn trong tháng này, mặc dù chỉ đi qua một quãng đường ngắn, điều mà lực lượng không quân Trung Quốc hiếm khi làm trong quá khứ.

Bộ Quốc phòng Trung Quốc không trả lời yêu cầu bình luận.

‘NGHỆ THUẬT CHÍNH TRỊ’
Chieh Chung, một nhà phân tích an ninh từ Tổ chức Chính sách Quốc gia ở Đài Bắc, cho biết việc “lật đổ” sự đồng thuận về đường trung tuyến đã ngẫu nhiên làm tăng nguy cơ xung đột .

Ông Chieh cho biết các quy tắc giao tranh của lực lượng tuần duyên và quân đội Đài Loan nên được xem xét lại để trao cho họ nhiều quyền hạn và sự bảo vệ hợp pháp hơn trong việc đối phó với những thách thức ngày càng phức tạp từ các lực lượng Trung Quốc.

Trong vòng vài tuần, các tàu chiến của Hoa Kỳ dự kiến ​​sẽ đi qua eo biển Đài Loan, nhấn mạnh những gì họ coi là địa vị của nó như một tuyến đường thủy quốc tế, trước sự khó chịu không thể tránh khỏi của Trung Quốc, nước tuyên bố chủ quyền và các quyền khác đối với eo biển này.

Nhưng các tàu của Mỹ được cho là sẽ không thách thức các tàu Trung Quốc ở hai bên đường trung tuyến.

Ba quan chức Hoa Kỳ, nói với điều kiện giấu tên, nói rằng việc Trung Quốc cắt ngang đường trung tuyến có rất ít tầm quan trọng về mặt chiến thuật.

“Đó là một đường tưởng tượng mang tính biểu tượng và nó muốn chọc vào mắt Đài Loan một chút”, một trong những quan chức nói với Reuters.

Họ nói rằng Hoa Kỳ không cần phải duy trì hiện trạng của đường này hoặc đẩy lùi các động thái của Trung Quốc.

Christopher Twomey, một học giả tại Trường Sau đại học Hải quân Hoa Kỳ ở California, cho biết ông tin rằng Hải quân Hoa Kỳ coi đường dây này là một ” tạo tác đồ chính trị” hơn là một thứ hợp pháp.

Phát biểu với tư cách riêng, Twomey cho biết những nguy hiểm không nên phóng đại và việc công nhận và sử dụng eo biển như một tuyến đường thủy quốc tế sẽ tiếp tục. Ông mô tả các hoạt động của Trung Quốc là “tuyên bố chính trị”.

“Chỉ sự hiện diện của Trung Quốc ở hai bên các tuyến tùy ý trong khu vực đó không có khả năng dẫn đến bất kỳ phản ứng tác chiến nào,” Twomey nói.

Báo cáo của Yimou Lee ở Đài Bắc và Greg Torode ở Hồng Kông; báo cáo bổ sung của Idrees Ali ở Washington và Yew Lun Tian ở Bắc Kinh; Biên tập bởi Robert Birsel

Tags: Đài Loan, trung quốc