Bà trùm bất động sản Trương Mỹ Lan, chủ tịch chủ đầu tư Vạn Thịnh Phát, đang phải hầu tòa cùng hàng chục người khác trong vụ lừa đảo lớn nhất từ trước đến nay của đất nước, bị buộc tội biển thủ 12,5 tỷ USD © NGUYỄN

Một vị y tá hồi hưu tên Nga (hình trên) là một trong 42.000 nạn nhân bị mất tiền trong vụ lừa đảo gây chấn động khắp Việt Nam.

Bà Nga đã gửi tiền tiết kiệm cả đời của mình vào trái phiếu tại ngân hàng SCB của Việt Nam, nhưng giờ không rút tiền của mình sau khi vướng vào hàng chục nghìn USD trong một vụ lừa đảo trị giá hàng tỷ đô la gây chấn động cả nước.

Giờ đây, bà trùm bất động sản Trương Mỹ Lan đang phải đối mặt với phiên tòa xét xử vụ án lừa đảo lớn nhất từ trước đến nay ở nước này, bị các nhà điều tra cáo buộc biển thủ 12,5 tỷ USD sau khi bị bắt trong một chiến dịch trấn áp tham nhũng quốc gia mà các nhà phân tích cho rằng đã ảnh hưởng đến nền kinh tế và khiến các nhà đầu tư nước ngoài bất an.

Bà Lan, chủ tịch của nhà phát triển lớn Vạn Thịnh Phát, được cho là đã lừa đảo tiền mặt từ Ngân hàng Thương mại Sài Gòn (SCB) trong nhiều năm, khiến các nhà đầu tư không chút nghi ngờ mất tiền và khiến hàng trăm người biểu tình phản đối hiếm hoi ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.

Bà Nga – một bút danh để bảo vệ danh tính – nằm trong số 42.000 nạn nhân của vụ bê bối Vạn Thịnh Phát được cảnh sát xác định danh tính.

“Các con tôi giục tôi tiêu tiền, đi du lịch nhưng tôi không làm. Tôi gửi cả tiền tiết kiệm cả đời vào đó”, vị cư dân Hà Nội 67 tuổi này cho AFP xem chứng chỉ trái phiếu trị giá khoảng 120.000 USD do SCB phát hành.

“Tôi dự định dùng số tiền này để tu sửa ngôi nhà của chúng tôi… để giúp đỡ các con tôi.”

Cảnh sát cho biết những người bị vướng vào vụ lừa đảo đều là trái chủ của SCB, những người không thể rút tiền và chưa nhận được tiền lãi hoặc gốc kể từ khi bà Lan bị bắt vào tháng 10 năm 2022.

Bà Trương Mỹ Lan, kết hôn với một doanh nhân giàu có ở Hong Kong, bị cáo buộc lập hồ sơ vay giả để rút tiền từ SCB mà bà sở hữu 90% cổ phần.

Trong khoảng thời gian từ tháng 2 năm 2019 đến tháng 9 năm 2022, tài xế của bà đã vận chuyển số tiền mặt tương đương hơn 4,4 tỷ USD từ trụ sở chính của SCB tại Thành phố Hồ Chí Minh đến nhà bà gần đó và là trụ sở chính của Vạn Thịnh Phát.

Bị cáo buộc chiếm đoạt tài sản của bà tương đương với khoảng 3% GDP của Việt Nam năm 2022.

– ‘Phần nổi của tảng băng chìm, bề nổi của vấn đề’ –

Linh Nguyễn, nhà phân tích thị trưởng của công ty tư vấn Việt Nam tại Control Risks, cho biết bất chấp làn sóng bắt giữ các quan chức cấp cao trong nỗ lực chống tham nhũng, quy mô của vụ bê bối đã gây chấn động cả nước: “Bây giờ người ta đặt ra câu hỏi: có trường hợp nào khác có quy mô tương tự ngoài kia không?” cô ấy nói với AFP.

“Nếu một nữ doanh nhân sở hữu một công ty và một ngân hàng có thể tận dụng nguồn vốn khổng lồ như vậy từ nền kinh tế, thì ở các ngân hàng khác và các công ty khác thì sao?”

Chuyên gia ngân hàng Bùi Kiến Thành cũng cảnh báo vụ bê bối có thể “chỉ là phần nổi của tảng băng trôi”.

Ông nói: “Theo quan điểm của tôi… rất nhiều ngân hàng khác cũng đang làm điều tương tự, mặc dù có thể ở mức độ thấp hơn”.

85 người khác sẽ phải đối mặt với phiên tòa cùng với Lan, bao gồm các cựu lãnh đạo ngân hàng trung ương, cựu giám đốc điều hành SCB và cựu quan chức chính phủ.

Trong số đó có một cựu nhân viên của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam – ngân hàng trung ương – người bị cáo buộc nhận hối lộ 5,2 triệu USD để che giấu những vi phạm và tình hình tài chính tồi tệ của SCB.

Các lãnh đạo doanh nghiệp hàng đầu khác bị nhắm đến trong chiến dịch chống tham nhũng – và bị cáo buộc gian lận lớn – bao gồm Trương Quý Thành, người đứng đầu tập đoàn nước giải khát khổng lồ Tân Hiệp Phát.

Anh ta sẽ bị truy tố cùng với hai cô con gái của mình vì bị cáo buộc chiếm đoạt 31,5 triệu USD.

Đỗ Anh Dũng, Chủ tịch Tập đoàn Tân Hoàng Minh, cũng sẽ phải hầu tòa vì mua trái phép 355 triệu USD trong đợt bán trái phiếu cho hơn 6.500 nhà đầu tư.

– Ảnh hưởng kinh tế –

Chiến dịch chống tham nhũng thậm chí còn giáng một đòn mạnh vào nền kinh tế Việt Nam, Lục Cẩn, chuyên gia kinh tế thị trưởng tại ngân hàng quốc doanh BIM, cho biết trong một cuộc thảo luận gần đây.

Ông cho biết, năm ngoái, chính phủ chỉ giải ngân được 65% mục tiêu hàng năm cho vốn đầu tư công.

Với nhiều người lo sợ bị cuốn vào cuộc đàn áp, các giao dịch hàng ngày trong doanh nghiệp và bộ máy nhà nước đã chậm lại.

Nền kinh tế chỉ tăng trưởng hơn 5% vào năm 2023, không đạt mục tiêu 6,5% của chính phủ.

Trong khi đó, giá vàng – nơi trú ẩn an toàn trong thời kỳ hỗn loạn và bất ổn – đã đạt mức cao kỷ lục ở nước này vào tháng trước, vượt 1/3 so với giá toàn cầu.

Linh, của Control Risks, cho biết xu hướng này cho thấy người Việt Nam bình thường cảm thấy “an toàn hơn khi giữ tiền dưới gối hoặc trong thỏi vàng trong hộp an toàn ở nhà”.

Cô nói thêm rằng một số nhà đầu tư nước ngoài cũng cảm thấy lo sợ, ngay cả khi họ đã ca ngợi rộng rãi những gì họ coi là mục đích của chiến dịch nhằm cải thiện nhà nước pháp quyền.

“Điều đó không có nghĩa là (các nhà đầu tư nước ngoài) sẽ bỏ chạy hoặc chuyển lợi ích của họ sang nước khác”, Linh nói.

“Có thể là họ đang trì hoãn… cho đến khi mọi chuyện lắng xuống.”

Đối với bà Nga, người đã trình báo vụ việc của mình với cảnh sát, công lý không thể đến sớm được.

Bà nói: “Những người phạm những tội ác này phải bị trừng phạt thích đáng”.

“Tôi tin tưởng và mong rằng tôi có thể lấy lại được tiền vì tôi chẳng làm điều gì xấu với ai cả.”

Nguồn: AFP

Tags: tham nhũng, Trương Mỹ Lan, Vạn Thịnh Phát