Thông cáo chung Philippines – Nhật Bản khẳng định : « Lãnh đạo hai bên chia sẻ một quan điểm chung là môi trường an ninh khu vực đang đứng trước nhiều thách thức… », và « nhấn mạnh đến yêu cầu bảo đảm an ninh và an toàn hàng hải, là các yếu tố cơ bản đối với hòa bình, ổn định và thịnh vượng của hai nước và của toàn khu vực ».

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và tổng thống Philippines Rodrigo Duterte cũng nhấn mạnh việc « duy trì các vùng biển mở và ổn định là điều quan trọng đối với khu vực…. Biển Đông là nơi có các tuyến đường hải hải huyết mạch đối với các hoạt động và sự ổn định của nền kinh tế toàn cầu. Chính vì vậy,… tự do hàng hải và hàng không là điều quan trọng… ».

Cũng trong bản Tuyên bố chung nói trên, Nhật Bản cam kết chuyển giao « các máy bay huấn luyện TC-90 » cho Manila, « huấn luyện phi công thuộc lực lượng Hải Quân Philippines », cung cấp « tàu tuần tra tốc độ cao và nhiều phương tiện nhằm cải thiện khả năng chống khủng bố »của Philippines.

Theo hãng tin AP, trong cuộc họp báo hôm qua, sau cuộc gặp đầu tiên với thủ tướng Nhật, tổng thống Philippines cho biết ông hy vọng Tokyo tiếp tục đóng vai trò quan trọng hơn đối với an ninh hàng hải tại khu vực, bao gồm Biển Đông. Bản Tuyên bố chung, được công bố sau đó, không trực tiếp nêu ra liên minh của Nhật Bản và Philippines với Hoa Kỳ, nhưng lãnh đạo hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của « các mạng lưới bạn hữu và liên minh », nhằm thúc đẩy « hòa bình, ổn định và an toàn hàng hải trong khu vực ».

Phó chánh văn phòng chính phủ Nhật Bản, ông Koichi Hagiuda, giải thích với các phóng viên là liên minh giữa Nhật và Philippines với Hoa Kỳ là điều mà hai bên đều « thừa nhận, tuy không được viết ra ». Chánh văn phòng thủ tướng Nhật cho biết thêm, trong cuộc gặp riêng với thủ tướng Shizo Abe tối qua, tổng thống Philippines đã bảo đảm với lãnh đạo Nhật Bản là Manila không hề có ý định cắt đứt quan hệ ngoại giao với Mỹ. Trước khi lên đường tới Nhật, ông Duterte cũng từng nói rõ là « không nên lo ngại về những thay đổi trong quan hệ liên minh này ».

Vẫn theo AP, thủ tướng Nhật cũng hoan nghênh các nỗ lực của Philippines nhằm cải thiện quan hệ với Trung Quốc, nhằm duy trì hòa bình và ổn định tại khu vực.

Manila sẵn sàng tập trận với Nhật

Theo báo chí Philippines, chiều hôm nay, 27/10, tổng thống Philippines tới thăm lực lượng tuần duyên Nhật Bản. Trả lời báo giới ngay sau đó, ông Duterte thông báo Manila sẵn sàng tập trận với Hải Quân Nhật trong các vùng nước của Philippines, bao gồm cả « Biển Tây Philippines », tức Biển Đông.

Tổng thống Philippines cũng nhấn mạnh, nếu tập trận diễn ra sẽ là trong vùng nước thuộc chủ quyền của Philippines, chứ không phải trên biển nói chung. Theo ông Duterte, vấn đề này cũng đã được đề cập trong buổi nói chuyện riêng với thủ tướng Nhật tối hôm qua, « về nguyên tắc ». Tuy nhiên vấn đề Thỏa thuận về các lực lượng thăm viếng (VFA) giữa Manila và Tokyo, bắt đầu được hai bên thảo luận từ năm ngoái, đã không được nguyên thủ Philippines đề cập trong các cuộc gặp với giới chức Nhật Bản.

Về hợp tác kinh tế, Nhật Bản thông qua nhiều dự án phát triển nông nghiệp và xây dựng cơ sở hạ tầng tại Philippines. Theo bộ trưởng Nông Nghiệp Philippines hôm nay, thỏa thuận giữa bộ này với công ty Nhật Farmind có thể giúp cho nông dân Philippines thu được 5 tỉ đô la/năm nhờ xuất khẩu chuối. Hợp đồng nói trên là nằm trong một loạt các thỏa thuận kinh tế song phương sẽ được ký kết trong dịp này, thuộc nhiều ngành nghề như sản xuất xe hơi, xe chạy điện, đóng tàu, sửa chữa tàu, năng lượng tái tạo…., với tổng trị giá ít nhất là 1,5 tỉ đô la. Dự kiến Philippines sẽ có thêm 200.000 việc làm mới.

Nguồn: REUTERS, RFI/Trọng Thành